Grupa Polaków mieszkających w Wilnie oddała hołd pierwszym bojownikom o polskość miasta. Lokalne oddziały ochotników działających w organizacji Samoobrony Wileńskiej po raz pierwszy wyzwoliły miasto na początku 1919 r..
Obchody związane z upamiętnieniem żołnierzy Samoobrony Wileńskiej, którzy przejęli kontrolę na Wilnem 2 stycznia 1919 r. zorganizował Klub Rekonstrukcji Historycznej „Garnizon Nowa Wilejka” wraz z redaktorami portalu Wilnoteka.lt i Komitetem Opieki nad Grobami Wojennymi. W organizację wydarzenia zaangażowali się również harcerze. Ambasadę RP reprezentowali zastępca ambasadora RP Grzegorz Poznański i attaché wojskowy Polski na Litwie podpułkownik Piotr Sadyś. Obchody odbyły się na Nowej Rossie gdzie znajdują się groby żołnierzy, którzy walczyli w walkach o polskość miasta.
Przy grobach bohaterów została zaciągnięta warta honorowa. Redaktor Wilnoteki Walenty Woyniłło oraz przewodniczący Klubu rekonstruktorów Waldemar Szełkowski opowiedzieli o walkach o polskość Wilna, które rozpoczęły się na przełomie 1918 i 1919 roku. Pod pomnikiem ku czci bohaterów złożono wieniec. Po uroczystościach na Rossie zebrani udali się na wycieczkę po miejscach związanych z działalnością Samoobrony i jej bohaterów. Uroczystości zakończyła Msza św. w intencji poległych w walkach o Wilno w kościele śś. Jakuba i Filipa przy placu Łukiskim w Wilnie.
Samoobrona Wileńska była oddolną siłą zbrojną Polaków Wileńszczyzny, która powstała jeszcze przed odrodzeniem państwa polskiego w październiku 1918 r. Dowodził nią gen. Władysław Wejtko, który przejął zwierzchność także nad innymi samoobronami zbrojnymi tworzonymi przez kresowych Polaków w Ejszyszkach, Grodnie, Szczuczynie, Lidzie i Mińsku. Ponieważ pod koniec 1918 roku Niemcy rozpoczęli wycofywanie swoich oddziałów okupacyjnych z Wilna, a wraz z nimi uciekł rząd powstającej Republiki Litewskiej, żołnierze Samoobrony przystąpili do zajmowania miasta. Doszło do potyczek z Niemcami a następnie bolszewikami. 2 stycznia 1919 miasto zostało wyzwolone. Jednak już 4 stycznia pod Wilnem pojawiła się cała bolszewicka Armia Zachodnia. Mimo znacznej przewagi liczebnej bolszewików pierwszy ich atak został odparty. W związku z komunikatem sztabu Wojska Polskiego, iż nie jest możliwe dotarcie posiłków, oddziały Samoobrony 5 stycznia wycofały się z Wilna. Polacy czekali aż kwietnia na ponowne wkroczenie Wojska Polskiego do Wilna.
źródło: kresy.pl
